Jak zastrzec nr PESEL? Jak cofnąć zastrzeżenie?

Numer PESEL to jeden z najważniejszych elementów naszej tożsamości w systemie administracyjnym. Jest unikalny, przypisany każdemu obywatelowi i wykorzystywany niemal w każdej sytuacji związanej z bankowością, urzędami czy służbą zdrowia. Nic więc dziwnego, że w ostatnich latach coraz częściej słyszymy o konieczności ochrony PESEL-u przed nadużyciami. Wyłudzenia kredytów, zaciąganie zobowiązań finansowych czy próby podszywania się pod inne osoby sprawiły, że ustawodawca wprowadził możliwość zastrzegania numeru PESEL.

W tym poradniku wyjaśniamy:

• czym jest zastrzeżenie PESEL,
• kiedy warto z niego skorzystać,
• jak krok po kroku dokonać zastrzeżenia,
• jak cofnąć zastrzeżenie w razie potrzeby,
• o czym należy pamiętać, aby skutecznie chronić swoją tożsamość.

Czym jest zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL to formalne zablokowanie możliwości wykorzystania tego identyfikatora do czynności finansowych i prawnych, które wymagają potwierdzenia tożsamości. W praktyce oznacza to, że jeśli ktoś spróbuje na nasze dane zaciągnąć kredyt, pożyczkę, podpisać umowę leasingową czy kupić sprzęt na raty, instytucja finansowa otrzyma informację o zastrzeżeniu i powinna odmówić realizacji takiej transakcji.

Rozwiązanie to zostało wprowadzone po to, aby utrudnić działalność oszustom i dać obywatelom narzędzie realnej ochrony przed wyłudzeniami.

Kiedy warto zastrzec PESEL?

PESEL można zastrzec w dowolnym momencie – nie potrzeba do tego konkretnej przyczyny. Istnieją jednak sytuacje, w których szczególnie warto to zrobić:

• zgubienie lub kradzież dowodu osobistego,
• podejrzenie kradzieży danych np. w wyniku wycieku w internecie,
• niepokojące informacje z banku lub BIK,
• profilaktycznie, aby uniemożliwić komukolwiek zaciąganie zobowiązań na nasze dane.

Dzięki zastrzeżeniu możemy spać spokojniej, wiedząc, że nikt nie posłuży się naszym numerem PESEL bez naszej wiedzy.

Jak zastrzec PESEL – krok po kroku

Proces zastrzegania PESEL został maksymalnie uproszczony, aby każdy mógł z niego skorzystać. Obecnie można to zrobić na trzy sposoby:

1. Przez internet – w serwisie mObywatel

Najwygodniejszą metodą jest logowanie do aplikacji lub serwisu mObywatel. Tam, po zalogowaniu się przy użyciu profilu zaufanego, możemy jednym kliknięciem dokonać zastrzeżenia numeru PESEL.

2. W urzędzie gminy

Osoby, które wolą załatwiać sprawy stacjonarnie, mogą udać się do najbliższego urzędu gminy lub miasta. Urzędnik wprowadzi stosowną informację do systemu i od tego momentu nasz numer będzie chroniony.

3. W banku lub instytucji uprawnionej

Niektóre banki umożliwiają zastrzeżenie PESEL-u w swoich oddziałach. Warto dopytać w placówce, czy jest taka opcja – często łączy się to od razu z ochroną w ramach usług bankowych.

Cała procedura trwa zaledwie kilka minut. Od razu po dokonaniu zastrzeżenia numer PESEL zostaje zablokowany i informacja ta trafia do systemów instytucji finansowych.

Co oznacza zastrzeżony PESEL w praktyce?

Po zastrzeżeniu numeru PESEL nie będzie możliwe:

• zaciągnięcie kredytu lub pożyczki,
• otwarcie nowego rachunku bankowego,
• zawarcie umowy ratalnej,
• podpisanie wielu umów cywilnoprawnych wymagających potwierdzenia tożsamości.

Dla osób, które nie planują w najbliższym czasie korzystać z tych usług, nie ma to większego znaczenia. Jeśli jednak chcemy zaciągnąć kredyt lub kupić sprzęt na raty, będziemy musieli najpierw cofnąć zastrzeżenie.

Jak cofnąć zastrzeżenie PESEL?

Cofnięcie zastrzeżenia jest równie proste jak jego wprowadzenie. Można to zrobić:

• przez internet – logując się do mObywatela i wybierając opcję cofnięcia zastrzeżenia,
• w urzędzie – udając się do urzędu gminy i składając stosowny wniosek,
• w banku – jeżeli tam dokonaliśmy blokady, możemy również tam z niej zrezygnować.

Warto pamiętać, że cofnięcie zastrzeżenia PESEL nie jest decyzją ostateczną. W dowolnym momencie można ponownie dokonać blokady. Dzięki temu system jest elastyczny i pozwala dostosować ochronę do naszych aktualnych potrzeb.

Ile kosztuje zastrzeżenie i cofnięcie PESEL?

Dobrą wiadomością jest to, że zarówno zastrzeżenie, jak i cofnięcie numeru PESEL jest bezpłatne. Państwo uznało, że ochrona obywateli przed wyłudzeniami to podstawowe prawo, a nie dodatkowa usługa. Dzięki temu każdy może bez obaw korzystać z tej formy zabezpieczenia.

Jak często można zastrzegać i cofać PESEL?

Przepisy nie ograniczają liczby zastrzeżeń ani cofnięć. Możesz wielokrotnie blokować i odblokowywać swój numer, w zależności od potrzeb. W praktyce oznacza to, że możesz mieć PESEL zastrzeżony na stałe, a w momencie potrzeby (np. składania wniosku o kredyt) dokonać czasowego cofnięcia. Po podpisaniu umowy wystarczy ponownie go zastrzec.

Dlaczego zastrzeżenie PESEL jest tak ważne?

Statystyki pokazują, że liczba prób wyłudzeń w Polsce wciąż rośnie. Oszuści posługują się coraz bardziej wyrafinowanymi metodami, wykorzystując skradzione dane osobowe do zaciągania zobowiązań. W praktyce ofiara dowiaduje się o tym dopiero wtedy, gdy otrzymuje wezwanie do spłaty długu. Dzięki możliwości zastrzeżenia numeru PESEL ryzyko takich sytuacji znacząco maleje.

Na co uważać, korzystając z tej usługi?

Choć zastrzeżenie PESEL to skuteczne narzędzie, warto pamiętać o kilku kwestiach:

• zastrzeżenie nie blokuje wszystkich możliwych oszustw – nadal trzeba uważać na phishing czy fałszywe wiadomości,
• instytucje muszą mieć czas, aby zaktualizować swoje systemy – w rzadkich przypadkach proces może trwać kilka godzin,
• cofając zastrzeżenie, otwieramy drogę do wykorzystania danych, dlatego dobrze jest robić to tylko w uzasadnionych sytuacjach.

Podsumowanie

Zastrzeżenie numeru PESEL to skuteczny i darmowy sposób ochrony przed wyłudzeniami i kradzieżą tożsamości. Proces jest prosty i dostępny dla każdego – można go przeprowadzić online, w urzędzie lub w banku. Cofnięcie zastrzeżenia również nie sprawia trudności, a możliwość ponownego zablokowania numeru daje elastyczność i bezpieczeństwo.

Jeśli nie planujesz aktualnie korzystać z usług finansowych, warto profilaktycznie zastrzec swój PESEL. Dzięki temu unikniesz stresu i problemów związanych z nieuczciwym wykorzystaniem Twoich danych osobowych.